Son günlerin en çok tartışılan konularından biri, et fiyatlarındaki yükseliş… Hem tüketici, hem de üretici bu durumdan şikayetçi…
Peki, sorunun başlangıcında ne var, et fiyatı nasıl oluşuyor?
Aşırı Yükselişin Nedeni Ne?
Uzmanlara göre, sorunun temelinde 2008’de Avrupa Birliği’nin elindeki yağsız süt tozu, et ve hayvan stokunun artması var.
Türk sanayici, özellikle yurtiçinden çiğ süt almak yerine daha ucuz olan süt tozu ithalatına yönelince sıkıntı başladı.
Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Kaymakçı, “Oysa çiğ sütün size maloluş fiyatı yaklaşık 65-70 kuruş civarındaydı ve çiğ sütlerini 35 kuruşa satmak zorunda kalan hayvan yetiştiricileri hayvanlarını satmak zorunda kaldılar. Bu anlamda Türkiye’de 1 milyon ana hayvan kesildi…400-450 bin tane erkek hayvan piyasaya giremedi.” dedi.
Böylece fiyatlar yükseldi…
“Çok Fazla Aracı Var, Onlar Kazanıyor”
Prof. Dr. Mustafa Kaymakçı, “Türkiye çiftçisi, hayvan yetiştiricisi, gerçek anlamda para kazanamıyor. Para kazananlar üreticiden tüketiciye giden aşamada çok fazla aracı var. Onlar kazanıyor.” diyor.
Besici ve Süt Üreticisi Hilmi Doğru, “Güzel et Avrupa’da da pahalı, kalitesi düşük etler Avrupa’da ucuz. Onlarda mera olayı daha fazla, devlet desteği daha iyi, daha ilerde…” dedi.
Türkiye’de etin ucuzlaması için ne yapmak lazım? diye sorulduğunda ise Hilmi Doğru şunları söylüyor:
“Süt üreticisinin desteklenmesi, yem fiyatlarının dengelenmesi lazım. Bu iki şeye el atarlarsa 3-5 ay sonra Türkiye’nin hayvanı Türkiye’ye yeter.”
16 Liraya Mal Oluyor, 27 Liraya Çıkıyor
1 kilo kırmızı etin maliyetinin 10 lirasını yem, 3 buçuk lirasını faiz ve amortisman, 2 lirasını da bakım ve işçilik giderleri oluşturuyor. Kasaplara göre, üreticiye yaklaşık 16 liraya mal olan etin kilosu satış aşamasına gelmeden önce 27 liraya çıkıyor.
İzmir Kasaplar Odası Başkanı Aydın Mestanlı, “Bıçak fiyatı, hayvan kesim fiyatı 18 lira. 18 lira bunun üzerine yüzde 20 kemik presini ilave edersek, yüzde 8 kdvsini koyduğumuz zaman yüzde 28-yüzde 30 bunun maliyeti var. Yani aşağı yukarı bunun fiyatı bize vergiler dahil işçilik masraflarını da içine ilave ettiğiniz zaman aşağı yukarı 26-27 lirayı buluyor.” diye konuştu.
Kaçak Hayvanla Mücadele de Önemli
Et fiyatlarının ucuzlaması için kaçak hayvanla mücadele edilmesi gerektiği belirtiliyor.
İzmir Kırmızı Et Üreticileri Birliği Başkanı Erol Can, “Türkiye’nin yıllık üretimi 1 milyon ton. Tüketiyoruz bunu ama bunun 600 bin tonu kaçak… 600 bin ton kaçak et dediğimiz zaman 16 ile çarptığınız zaman 10 trilyon para yapar… İndirelim KDV’yi yüzde 4’e yüzde 20 gelir vergisi var, indirelim yüzde 10’a. Kaybımız ne olur? Bugünün parasıyla bir buçuk trilyon olur. Ama kazancımız 8 buçuk trilyon olur…” dedi.
Paylaş :
