Türkiye’nin yerli sığır ırkları olan Doğu Anadolu Kırmızısı (DAK) ve Zavot ırkı hayvan ıslahı çalışmaları nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı.
Besicinin, et ve süt verimi daha yüksek olan kültür ırkı sığırları tercih etmeye başladı ve bu nedenle yerli ırk sığır varlığında hızlı bir azalma söz konusu. Şu anda saf kan yerli ırk çok az. Yerli ırk sığırların varlığının azalması da hayvan genetik kaynaklarının süratle yok oluş sürecine girmesi anlamına geliyor.
Çeşitli kaynaklara ve istatistiklere bakıldığında yıllar itibariyle yerli hayvan varlığında büyük bir düşüş yaşandı buna karşın ıslah çalışmaları nedeniyle melez hayvan varlığında ise artış oldu.
Yerli ırkların kendine has avantajlı özellikleri bulunuyor, bu ırkların yok olması durumunda söz konusu özellikler de kaybolacaktır.
Özellikle Anadolu’da 3 bin yıllık bir tarihi olduğu tahmin edilen DAK ırkı sığırların çok ilginç özelliklere sahiptir. Bu ırkın şap gibi bazı salgın hastalıkları tedavi görmeden kendiliğinden atlatabildiğine ve çok kötü şartlarda bile hayatta kalabildiğine dikkat çekiliyor.
Zavot ırkı sığırların da olumsuz çevresel faktörlere karşı dayanıklılığının yüksek olup, bakım ve beslenme koşullarının düzeltilmesi durumunda bu hayvanlar günlük 20 kilogram süt verebilmektedir.
Bu ırklar yok olma tehlikesine karşı Erzurum’daki bir enstitü çiftliğinde bakılıyor. 180 adet, Olur ilçesine bağlı Kekikli köyünde 150 baş DAK ırkı sığır, Ardahan’ın Alagöz köyünde de 86 baş Zavot ırkı sığır koruma altında bulunmaktadır.
DAK ve Zavot ırkı gen kaynakları açısından çok büyük öneme sahiptir.
Aynı şekilde Tekirdağ’da da manda nesli tükeniyor. Mandanın bakımı ciddi bir maliyet gerektirmiyor, ancak sütünün azlığı ve veriminin düşük olması nedeniyle değer kaybettiriyor.
Bir anaç manda günde ortalama 7-8 kilo süt veriyor. Kendi haline bırakılan bir mandanın hem soyu devam ediyor hem de sütünden yapılan ve doyumsuz tadı olan yoğurdu en büyük değerlerimizden. Değişen ekonomik koşullar yüzünden manda neslinin hızla azalıyor ve manda sahiplerinin devlet tarafından mutlaka daha fazla desteklenmesi gerekiyor.
Hali hazırda devlet tarafından manda için sahiplerine teşvik amaçlı destek veriliyor.
