Hayvansal Ürünlerde Piyasa Düzeni Kuruluyor

Ülkemizin hayvan varlığı ile nüfus artışı arasındaki orantısızlık Ülkemizi et ithalatı noktasına getirmiş ve et fiyatları yükselmeye başlamıştır.
Et fiyatının artması tüketiciyi mağdur ederken üretici çiftçiyi de memnun etmemiştir. Çünki; hayvan üreticisinin girdileri et fiyatlarının çok üstünde seyretmektedir.
İthalat nedeniyle üretici çiftçi, tüketici ve ülke kaybederken ithalatçı yabancı şirketlerle etin ithal edildiği ülkeler kazanmaktadır. İthalat nedeniyle de zaten tavan yapmış olan cari açığımız giderek büyümektedir.
Çayır ve meraların ıslahı ve geliştirilmesi için hiç bir şey yapılmazken, yem bitkileri üretimi de yapılmamaktadır. Hayvan yetiştiriciliğinin yüzde 90’nı ilkel ve verimsiz yapılmakta, ırk ıslahı için istenen düzeye varılmadığı da bilinen bir gerçektir.
Gelinen noktada; üretici çiftçi memnun değil, tüketici pahalı et yemekte ve Ülkede ithalat nedeniyle döviz harcanmakta, cari açığı çoğaltan olumsuz bir etken olarak ekonomimiz olumsuz etkilemektedir.
Ülkenin kurban ithal etme mecburiyetinde bırakılmsı ve hala kalıcı, üretimi artırıcı dışa bağımlılığı azaltıcı ve hatta ortadan kaldırıcı önlemlerin alınmaması üzüntü vericidir.
Yukarıda özetlediğim ve genelde her kes tarafından bilinen ve kabul edilen gerçeklerden sonra bu kez olumlu bir gelişmeyle yazımı sürdürmek istiyorum. Yazımın başlığında belirtiğim; ‘Hayvansal Ürünler Piyasa Düzeni (KPDK)’ konusuna değinmek istiyorum.
16 Eylül 2011 günlü Dünya Gazetesi‘nde, hayvansal ürünlerde piyasa düzeni kurulması için yasa  tasarısı hazırlandığını öğreniyoruz. İzleyen günlerde bu konu Tarım Bakanı Sayın Mehdi Eker tarafından da açıklandı.
Tasarıya göre; Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı‘la ilişkili, idari ve mali özerkliğe sahip, kamu tüzel kişiliğine haiz, merkezi Ankara’da olacak ‘Hayvansal Ürünler Piyasa Düzenleme Kurumu (HPDK)’ kurulacaktır.
Kurumun  görev ve yetkilileri tasarıda; ‘hayvansal ve su ürünleri piyasalarını izlemem, düzenlemek, geliştirmesini sağlamak ve bu hususlarla ilgili gerekli tedbirleri almak, ‘Avrupa Birliği Ortak Piyasa Düzenine’ uyum sağlamasına yönelik çalışmalar yapmak. Bağlı şirket ile diğer kurum, kuruluş, şirket, gerçek ve tüzel kişi işletmeleri, kooperatif ve birlikleri yetkilendirmek. Müdahale alımları, depolama ücreleri, işleme ve depolama özel yardımları, tanıtım ve promosyon, yaygın ve yoğun eğitim  faaliyetleri ile diğer faaliyetlere ilişkinödemeleri yapmak.  Hayvansal ve su ürünleri piyasalarında üretim, lisanslı depoculuk faaliyetlerinin geliştirilmesini sağlamak, faaliyet alanına giren konularda bilgi kayıt sistemini oluşturmak’ şeklinde belirtilmektedir.
Tasarı’ya göre; Türkiye’de piyasa düzeni ilk olarak sığır, dana, koyun, keçi eti ve ürünleri; kümes hayvanları ve balık eti ve ürünleri ile süt, bal, yumurtada uygulanacaktır.
Ayrca, HPDK’ya bağlı olarak Et ve Balık Kurumu Hayvansal ve Su Ürünleri Üretim Lisanslı Depoculuk İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret AŞ (EBK LİDAŞ) kurulacaktır.
HDPK’nın görev zararları Hazine tarafından karşılanacaktır. Bakanlar Kurulu Kararı ile HPDK’ya olağanüstü hal stoku bulundurma, mal bedeli stok yenileme fiyat farkları, alehte kur farkları, finansman giderleri ve diğer giderler Hazine’ce karşılanacaktır.
HPDK, hayvansal ve su ürünleri üretim ve tüketim politikalarını yönlendirerek; et piyasasında arz fazlalığı olduğunda hayvanını geç kesen üreticiye ‘geç kesim pirimi’ ödeyerek piyasanın dengelenmesini sağlayacaktır.
Arz eksikliği olduğunda ise, üreticinin hayvanını kesmesi için ‘erken kesim pirimi’ ödeyecektir.
Süt fiyatı piyasasında belirlenen referans fiyatın altına düştüğü durumlarda süt fabrikalarına üreticden referans fiyatıyla ürün aldıklarını belgelemek kaydıyla fark bedeli ‘denge pirimi’ olarak ödenecektir. Yukarıda sayılan pirim bedelleri hazinece karşılanacaktır.
DPDK’nın yönetimi 7 kişiden,  Danışma Komisyonu ise 45 üyeden oluşacaktır. Kooperatif Birlikleri, Ticaret Borsaları, üretici ve tüketici dernekleri, üniversiteler, İhracatçı Birlikleri ile meslek kuruluşları yani Veteriner Hekimleri, Zıraat ve Gıda Mühendisleri odalarından oluşan, bağımsız ve tarafsız bir yapı kurulması Ülke  ekonomisi ve tarımı için yararlı bir düzenleme olacaktır.
Temenni ederiz ki; Avrupa Birliği kriterlerine uygun olduğu anlaşılan bu düzenleme RÜTÜK, KİK ve benzeri kuruluşlar gibi arpalık ve iktidar güdümüne girecek bir yapıya kavuşmaz.
Tasarıda Bakanlığın ve Kamu kuruluşlarının temsilinin ağırlıklı görülmesi,  ‘idari ve mali özerkliğe sahip’ olma ilkesine aykırı düşeceği endişeleri yasallaşma sırasında TBMM ve komisyonlarda düzeltileceğini ümit etmekteyiz. Hayırlısıyla…!
Sabri ARPAÇ
Yeminli Mali Müşavir
                                                               Ardahan İli Kalkınma Başkanı

Paylaş :

Paylaş